SENECA

Romalı Stoacı filozof, devlet adamı, hukukçu olan Lucius Annaeus Seneca, Cordoba İspanya’da M.Ö. 4 yılında doğdu.  M.S. 65 yılında Roma’da öldü. Roma’ya küçük yaşta gelmiştir. Derlediği söylevlerle Latin edebiyatında Rhetor Seneca olarak tanınır.
Stoacı ahlak görüşleriyle tanınan Seneca, ahlakın temeline doğaya uygun yaşama ilkesiyle, bir bilge idealini yerleştirmiştir. Seneca, bilge kişisini şöyle tanımlar: kendi kendine yeten, hazza olduğu kadar eleme karşı da ölçülü tepki veren, korku bilmez, erdemli, özgür iradesini kullanan ve ölümden korkmayan kişi olarak tanımlamıştır.
Seneca, pratik felsefeyi öne çıkarmış ve gerçek erdemle değerlerin dışarıda değil de, insanın içinde olduğunu belirtmiştir. Ayrıca dışsal iyilikler ve zenginliklerin, insana mutluluk sağlamayacağını da söylemiştir. Seneca, ünlü felsefeciler ve söylev ustalarından eğitim almış ve bilgelik sevgisi yüzünden genç yaşta rhetorica’dan (söylev sanatı bilgisi) sıyrılmış ve felsefe eğitimine ağırlık vermiştir. Pythagorasçı Sotion’dan dersler almıştır.  Seneca’nın felsefeye olan aşırı düşkünlüğü babasını telaşlandırmıştır. Babası, onu felsefeden uzaklaştırmak için onu ilk önce Pompei’ye, sonra Mısır’a gönderir. Roma’ya M.S. 31 yılında dönen Seneca, kendini siyasete verir ve hukukçu olarak mahkemelerde görev yapmaya başlar.
Kıskanç İmparator Caligula’nın deyimiyle “kum taneleri” gibi akıp giden hitabet üslubu, onun ölüm nedeni olmuştur. Böyle başarılı bir konuşmacının kendi Roma’sında yeri yoktur. Ancak saraydaki bazı kişiler Seneca’nın hasta bir insan olduğunu ve çok az bir ömrü kaldığını söyleyerek İmparatoru zor ikna etmiş ve onun yaşamını bağışlatmıştır. Seneca M.S. 41 yılında Korsika’ya sürgüne yollanmıştır. Seneca, sürgündeki yaşamını felsefe yapıtları yazarak, bilim ve şiirle uğraşarak geçirmiştir. Seneca, daha sonra Roma’ya dönmüş ve o dönemin hükümdarlarına çağının önemli kültür konularıyla ilgili dersler vermiştir.
M.S. 61-65 yılları Seneca’nın kendini tümüyle felsefeye verdiği en verimli dönemi olmuştur. Ancak M.S. 65 yılında Neron’a karşı düzenlenen bir suikast girişimine onun da adı karıştığı için, İmparator tarafından kendini öldürmesi emri verilmiştir.
Seneca, batı felsefe tarihinde Roma Stoası ya da Yeni Stoa denen öğretinin kurucularından biri olarak nitelendirilir. Ona göre evrende olan her şeyin nedeni doğaldır, doğadan gelir. Bütün varlık türlerini kapsayan evrensel bir Doğa Yasası’ ndan bahseder.
Seneca’ya göre, ahlak soyut bir bilgi dalı değil yaşamın içindedir, insan davranışlarının, eylemlerinin kaynağıdır. Kişiye nasıl davranacağını, ne gibi bir yöntem benimseyeceğini gösteren doğadır. Bu nedenle ahlaklı yaşamak, doğayı izlemektir. Bunu da ancak erdemle donatılmış bilge kişi başarabilir. Bilgenin erdemi, özgür iradesidir.
Dilimize çevrilmiş başlıca eserleri şunlardır: Ahlaki Mektuplar, Tanrısal Öngörü,  Doğa İncelemeleri, İyilikler Üstüne, Diyaloglar.